نصب و پیکربندی گیت

مقدمه

در پست قبلی با گیت و مفاهیم پایه‌ای آن آشنا شدیم. حالا وقت آن است که گیت را روی سیستم خود نصب کنیم و تنظیمات اولیه را انجام دهیم تا برای اولین پروژه آماده شویم.

نصب گیت روی ویندوز

  1. وارد سایت رسمی گیت شوید: https://git-scm.com/download/win

  2. فایل نصب را دانلود و اجرا کنید.

  3. در مراحل نصب، تنظیمات پیش‌فرض را انتخاب کنید مگر این که دلیل خاصی برای تغییر آن‌ها دارید.

  4. بعد از اتمام نصب، ترمینال یا Git Bash را باز کنید و دستور زیر را اجرا کنید تا مطمئن شوید گیت نصب شده است:

    git --version

    خروجی نمونه:

    git version 2.46.0.windows.1

نصب گیت روی لینوکس

برای لینوکس بسته به توزیع شما، دستور نصب متفاوت است:

Debian / Ubuntu:

sudo apt update
sudo apt install git

Fedora:

sudo dnf install git

Arch Linux:

sudo pacman -S git

برای بررسی نسخه نصب شده:

git --version

خروجی نمونه:

git version 2.46.0

نصب گیت روی macOS

گزینه ۱: استفاده از Homebrew

Homebrew یک مدیر بسته (Package Manager) برای macOS است که نصب و مدیریت نرم‌افزارها را بسیار ساده می‌کند. به جای دانلود دستی فایل‌ها، می‌توانید با یک دستور در ترمینال برنامه‌ها را نصب، به‌روزرسانی یا حذف کنید.

اگر Homebrew را نصب نکرده‌اید، می‌توانید با اجرای دستور زیر آن را نصب کنید:

/bin/bash -c "$(curl -fsSL https://raw.githubusercontent.com/Homebrew/install/HEAD/install.sh)"

بعد از نصب Homebrew، برای نصب گیت کافیست دستور زیر را اجرا کنید:

brew install git

بررسی نسخه:

git --version

خروجی نمونه:

git version 2.46.0

گزینه ۲: استفاده از Xcode Command Line Tools

Xcode Command Line Tools مجموعه‌ای از ابزارهای خط فرمان اپل است که شامل گیت، کامپایلرهای C/C++, و ابزارهای توسعه دیگر می‌شود. اگر شما توسعه‌دهنده iOS یا macOS باشید، این ابزارها ضروری هستند.

برای نصب:

xcode-select --install

سپس با اجرای دستور زیر نسخه گیت را بررسی کنید:

git --version

خروجی نمونه:

git version 2.39.3 (Apple Git-145)

کلون کردن یک مخزن با HTTPS

بعد از نصب و پیکربندی گیت، بیایید یک مخزن عمومی را با HTTPS کلون کنیم. کلون کردن به معنای گرفتن یک کپی کامل از کد و تاریخچه تغییرات پروژه روی سیستم شماست، به طوری که بتوانید به صورت مستقل روی آن کار کنید.

برای این مثال، از پروژه BusyBox که روی سرور رسمی خودش میزبانی می‌شود استفاده می‌کنیم:

git clone https://busybox.net/git/busybox.git

توضیح دستور:

  • git clone برای دانلود کامل یک مخزن استفاده می‌شود.
  • آدرس بعد از آن باید لینک HTTPS یا SSH مخزن باشد.
  • این دستور کل تاریخچه پروژه را نیز به سیستم شما منتقل می‌کند.

بعد از اجرای دستور، یک پوشه با نام پروژه (busybox) ایجاد می‌شود که می‌توانید وارد آن شوید:

cd busybox

پیکربندی اولیه گیت

بعد از نصب، باید اطلاعات کاربری خود را تنظیم کنید تا در commitها ذخیره شود. Commit در گیت مانند یک عکس لحظه‌ای (snapshot) از تغییرات شما در یک نقطه خاص از زمان است. هر commit شامل اطلاعاتی مثل فایل‌های تغییر یافته، تاریخ و زمان و مهم‌تر از همه نام و ایمیل فردی است که آن را انجام داده است. این اطلاعات برای شناسایی نویسنده تغییرات، ثبت تاریخچه دقیق پروژه و همکاری تیمی ضروری هستند.

تنظیم نام:

git config --global user.name "نام شما"

تنظیم ایمیل:

git config --global user.email "ایمیل شما"

بررسی تنظیمات:

git config --list

خروجی نمونه:

diff.algorithm=histogram
user.name=Ali Rezaei
user.email=ali.rezaei@example.com
color.ui=auto
core.repositoryformatversion=0
core.filemode=true
core.bare=false
core.logallrefupdates=true

جمع‌بندی

در این پست گیت را نصب کردیم، مفهوم commit را شناختیم، اطلاعات کاربری را تنظیم کردیم و یاد گرفتیم چطور با HTTPS یک پروژه عمومی را از روی یک سرور دانلود و روی سیستم خود ذخیره کنیم. حالا آماده‌ایم که اولین مخزن شخصی خود را ایجاد کنیم و تغییرات را با commit ذخیره کنیم. یادگیری این مراحل پایه‌ای به شما کمک می‌کند در ادامه مسیر، با اطمینان بیشتری به کار با شاخه‌ها، ادغام (merge) و مدیریت نسخه‌ها بپردازید. همچنین این مهارت‌ها پیش‌نیاز اصلی برای مشارکت در پروژه‌های تیمی و متن‌باز هستند.

تمرین کوچک

  1. گیت را روی سیستم خود نصب کنید.
  2. نام و ایمیل کاربری خود را پیکربندی کنید.
  3. با استفاده از git clone یک مخزن عمومی را دانلود کنید.
  4. با دستور ls یا dir فایل‌های داخل مخزن را مشاهده کنید.

💡 نکته: کلون کردن با HTTPS ساده‌تر است چون نیاز به تنظیم SSH Key ندارد، ولی برای پروژه‌های خصوصی و کار تیمی معمولاً SSH امن‌تر و راحت‌تر خواهد بود.

📌 پی‌نوشت: وقتی یک مخزن گیت را کلون یا ایجاد می‌کنید، پوشه‌ای به نام .git در ریشه پروژه ساخته می‌شود. این پوشه شامل تمام اطلاعات و تاریخچه تغییرات پروژه است، از جمله commitها، شاخه‌ها و تنظیمات محلی گیت. به زبان ساده، .git مغز پروژه شماست که همه چیز را درباره نسخه‌ها و تغییرات به خاطر می‌سپارد. حذف یا تغییر ناخواسته این پوشه باعث می‌شود گیت دیگر نتواند پروژه را به عنوان یک مخزن شناسایی کند.